Gesloten jeugdhulp
Gesloten jeugdhulp is jeugdhulp met residentieel verblijf in een gesloten accommodatie. Plaatsing van jongeren in een instelling voor gesloten jeugdhulp is een ingrijpend middel dat met grote terughoudendheid moet worden ingezet. De jongere wordt gescheiden van ouders en in vrijheid beperkt.
Volgens de Jeugdwet is een gesloten plaatsing noodzakelijk wanneer een jongere zich onttrekt aan de jeugdhulp die hij nodig heeft. De kinderrechter kan een machtiging verlenen voor opname in een gesloten accommodatie.
Gesloten jeugdhulp mag worden uitgevoerd door geregistreerde gesloten accommodaties, zoals JeugdzorgPlus-instellingen. Binnen gesloten jeugdhulp bestaan volgens de Jeugdwet maatregelen voor beperking van de bewegingsvrijheid in en rond de gesloten accommodatie (art. 6.3). De jongere mag bijvoorbeeld op een bepaalde tijd niet meer van de kamer of afdeling af, of wordt in afzondering geplaatst.
De verantwoordelijkheid voor de uitvoering van gesloten jeugdhulp ligt bij de gemeenten. Zij hebben een 'leveringsplicht' zodra de rechter een machtiging heeft afgegeven. Gemeenten kunnen gesloten jeugdhulp inkopen bij hiertoe gecertificeerde instellingen.
Wat er gaat veranderen: liever pleegzorg dan een instelling
De Jeugdwet schrijft voor dat kinderen en jongeren die niet meer bij de eigen ouders kunnen wonen, bij een pleegouder of in een gezinshuis worden geplaatst. Daarom wordt van het college van burgemeester en wethouders en van gecertificeerde instellingen geëist dat ze bij een uithuisplaatsing de voorkeur geven aan een plaatsing in een gezinsomgeving boven plaatsing in een instelling.
Dit sluit aan op artikel 20 van het Internationaal Verdrag inzake de Rechten van het Kind (IVRK), dat voorschrijft dat kinderen die niet in hun eigen gezin kunnen wonen beschermd worden.
De betekenis voor het onderwijs
De plannen voor de om- en afbouw van de gesloten jeugdzorg hebben directe invloed op de manier waarop de betrokken jongeren onderwijs krijgen aangeboden. Tot voor kort was onderwijs een vast onderdeel van het doorlopende en geïntegreerde dagprogramma binnen de gesloten jeugdzorg. Nu die gesloten jeugdzorg wordt om- en afgebouwd moet het onderwijs ook anders worden georganiseerd.
Eind maart heeft de minister voor Primair en Voortgezet Onderwijs de herbezinning op het onderwijs voor deze doelgroep naar de Tweede Kamer gestuurd. De bedoeling is onder andere om de continuïteit te waarborgen in het onderwijs aan jongeren die geplaatst zijn in de (residentiële) jeugdzorgvoorzieningen.
Regiovisie
Pluryn is de enige aanbieder die JeugdzorgPlus (gesloten jeugdhulp) aanbiedt in de provincies Flevoland en Utrecht.
De JeugdzorgPlus locatie Lindenhorst is per medio 2023 gesloten en verplaatst naar Valkenheide, het terrein in Maarsbergen van Pluryn waar zowel voorzieningen voor klinische opnames als open jeugdzorg zijn. Met deze verplaatsing is de gesloten jeugdzorg capaciteit van 54 plekken naar 40 plekken teruggegaan.
Er heeft reeds een afbouw plaatsgevonden in plekken met de verhuizing van locatie Lindenhorst naar het terrein van Valkenheide. Het uitgangspunt om jongeren zo thuisnabij te helpen betekent voor de regio dat meer jongeren dan voorheen een beroep doen op de beschikbare plekken, omdat jongeren uit de regio eerder vaker buiten de regio werden geplaatst dan nu gewenst is. Dit brengt met zich mee dat zowel het aantal plekken binnen de jeugdzorg bij Pluryn als het aantal onderwijsplekken bij de Sprong vooralsnog niet drastisch verder zal dalen. Ook de specifieke ondersteuningsbehoeften van de jongeren die zorg ontvangen van Pluryn spelen een rol in het niet direct verder kunnen afbouwen van interne plekken.
Waar er vooralsnog niet direct sprake is van verdere afbouw van plekken is er wel sprake van ombouw. Op het terrein van Valkenheide bevond zich al VSO De Sprong. Door de verplaatsing van de JeugdzorgPlus locatie naar het terrein van Valkenheide, is de locatie van VSO De Sprong Lindenhorst gesloten en toegevoegd aan VSO De Sprong.
Hiermee ontstaat één school waar onderwijs wordt verzorgd aan
- leerlingen die in de gesloten setting van Pluryn zijn geplaatst,
- aan leerlingen die in een open setting van Pluryn verblijven en
- aan leerlingen uit de regio die zonder connecties met Pluryn gebruik maken van het onderwijs.
In eerste instantie zal het onderwijs aan de gesloten en open groepen nog gescheiden worden aangeboden. De wens is echter om toe te groeien naar een open school voor alle leerlingen die onderwijs volgen bij VSO De Sprong. Om dit te bewerkstelligen is een stevige basis op VSO De Sprong nodig. Op die manier kan er vanuit VSO De Sprong voorzien worden in de verschillende onderwijsondersteuningsbehoeften van de leerlingen die onderwijs volgen. Ook is een stevige samenwerking met Pluryn nodig zodat er voor leerlingen sprake kan zijn van een integraal en betekenisvol dagprogramma van zorg, onderwijs en vrije tijd.
Gezien de doorlopende leerlijn is een samenwerking met de (voormalige) school van herkomst en/of de school waar het toekomstperspectief ligt noodzakelijk. Ook is het nodig dat de ‘schil’ om VSO De Sprong versterkt wordt, voor die leerlingen waar wel sprake is van onderwijs nabij, van leerlingen die niet goed passen bij VSO De Sprong of van leerlingen die uitstromen terug naar de regio.
Een regionale samenwerking met de samenwerkingsverbanden en de scholen (po, vo en mbo) is nodig om dit te bewerkstelligen. Dit vraagt ook inzet van de v(s)o scholen in de regio om deze leerlingen te kunnen opvangen.)